Więzienie to jeden z surowszych rodzajów odbywania kary. W niektórych przypadkach można jednak pobyt w zakładzie karnym zastąpić dozorem elektronicznym. Dozór elektroniczny daje zatem możliwość odbywania kary na wolności, co pozwala skazanemu naprawić błędy, funkcjonując w normalnych warunkach życia społecznego. Osoby, które zostały skazane na karę pozbawienia wolności do jednego roku, mogą złożyć wniosek o dozór elektroniczny. Jeśli sąd penitencjarny przychyli się do tego wniosku, skazani mogą odbywać karę w dotychczasowym miejscu zamieszkania.
Jak odbywa się karę w ramach Systemu Dozoru Elektronicznego?
Odbywanie kary w zakładzie karnym wiąże się z izolacją skazanego i wieloma wynikającymi z tego faktu niedogodnościami. Dozór elektroniczny oznacza, że skazany może odbywać karę albo w domu albo w innym miejscu, które wskaże sąd. Odbywanie kary na wolności oznacza w praktyce, że osoba skazana może w tym czasie prowadzić życie rodzinne i zawodowe. Nie jest zatem niczym zaskakującym, że tak wiele osób decyduje się złożyć wniosek o dozór elektroniczny. Jednocześnie bardzo istotne jest stosowanie się do zaleceń sądu. Skazany zobowiązany jest poddać się kontroli sprawowanej przez sąd, kuratora, a także pracowników Centrali Monitorowania.
Zgodnie z zasadą dozór elektroniczny zamiast więzienia to rodzaj odbywania kary, który opiera się na:
– odpowiedzialności;
– samodyscyplinie skazanego;
– dokładnym stosowaniu się do harmonogramu określonego przez sąd.
System Dozoru Elektronicznego a ustawa
Dozór elektroniczny unormowany jest oczywiście odpowiednimi normami prawnymi. Pierwotnie kwestię dozoru elektronicznego regulowała Ustawa z dnia 7 września 2007 roku o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. 1 lipca 2015 wprowadzono zmiany, w efekcie których dozór elektroniczny stał się formą wykonywania kary ograniczenia wolności. 31 marca 2016 roku została opublikowana ustawa dnia 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy. Ustawa ta weszła w życie 15 kwietnia 2016. W efekcie dozór elektroniczny stał się ponownie formą wykonywania kary pozbawienia wolności, a nie ograniczenia wolności.
Wniosek o dozór elektroniczny. Co powinien zawierać?
Aby móc odbywać karę w ramach Systemu Dozoru Elektronicznego, należy złożyć wniosek o dozór elektroniczny. Sam wniosek można sporządzić na gotowym formularzu. Bardzo ważne jest jednak, aby formularz ten został prawidłowo wypełniony.
Przede wszystkim wniosek o dozór elektroniczny powinien zawierać odznaczenie sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji, a także sygnaturę akt tego sądu. Bardzo ważną częścią wniosku jest jego uzasadnienie. W uzasadnieniu należy wskazać, dlaczego dozór elektroniczny będzie wystarczającym rozwiązaniem dla osiągnięcia celów kary. Warto przy tym podkreślić w uzasadnieniu, że stopień demoralizacji osoby odbywającej karę oraz względy bezpieczeństwa nie przemawiają w tym przypadku za karą w formie pobytu w zakładzie karnym.
Do wniosku o dozór elektroniczny należy załączyć zgodę osób pełnoletnich, które miałyby mieszkać ze skazanym w trakcie odbywanej przez niego kary. Zgoda ta powinna dotyczyć także czynności kontrolnych wykonywanych w ich miejscu zamieszkania przez uprawniony do tego podmiot (kontrola funkcjonowania elektronicznego urządzenia rejestrującego).
Dozór elektroniczny warunki
Jakie właściwie warunki należy spełnić, aby możliwy był dozór elektroniczny zamiast kary więzienia dla skazanego? Sąd penitencjarny może wyrazić zgodę na dozór elektroniczny, jeżeli:
– orzeczona została kara pozbawienia wolności do jednego roku i skazany nie jest recydywistą;
– dozór elektroniczny jest wystarczającym rozwiązaniem, które umożliwia osiągnięcie celów kary;
– osoba skazana ma miejsce stałego pobytu;
– pełnoletnie osoby, które mieszkają ze skazanym, zgadzają się na dozór elektroniczny;
– żadne warunki techniczne nie stoją na przeszkodzie odbywania kary w ramach dozoru elektronicznego.
Aby dowóz elektroniczny był możliwy, wszystkie powyższe warunki muszą zostać spełnione łącznie.
Dozór elektroniczny koszty
Wiele osób chcących złożyć wniosek o dozór elektroniczny, zastanawia się nad tym, jakie opłaty wiążą się z tą formą kary pozbawienia wolności. Warto przypomnieć, że zaraz po wprowadzeniu możliwości dozoru elektronicznego w naszym kraju samo złożenie wniosku o dozór elektroniczny wiązało się z koniecznością wniesienia opłaty. To jeszcze nie wszystko. W tamtym okresie osoba skazana była także zobowiązana do ponoszenia kosztów funkcjonowania dozoru elektronicznego. Czy obecnie opłata ta nadal obowiązuje?
Aktualnie zarówno złożenie wniosku o dozór elektroniczny, jak i późniejsze odbywanie kary w tym systemie nie pociąga za sobą żadnych kosztów dla skazanego. Co istotne, o tę bezpłatność nie trzeba się w żaden sposób ubiegać, ponieważ wynika ona z ustawy. W praktyce oznacza to, że dozór elektroniczny jest dobrym sposobem na uniknięcie pobytu w zakładzie karnym (jeśli tylko skazany spełnia wymienione wyżej warunki). Odbywanie kary we własnym domu wiąże się z tym, że skazany nie musi przerywać aktywności zawodowej lub nauki.