Zgodnie z aktualnym stanem prawnym w naszym kraju małżonków z zasady łączy po ślubie wspólnota majątkowa. Inaczej wygląda sytuacja w większości państw Unii Europejskiej, gdzie małżonkowie objęci są ustawową rozdzielnością majątkową. Polskie pary, które z różnych przyczyn zainteresowane są majątkową rozdzielnością małżeńską, muszą zawrzeć umowę, która potocznie określana jest także mianem intercyzy.
W tym miejscu warto podkreślić, że intercyza małżeńska jest rozwiązaniem, które budzi w Polsce coraz większe zainteresowanie. Z roku na rok wzrasta liczba par, które decydują się na podpisanie umowy majątkowej małżeńskiej. Przykładowo w roku 2000 podpisano 25 282 intercyz, tymczasem w roku 2015 aż 52 822 polskie pary zdecydowały się na zawarcie tej umowy.
Kiedy intercyza małżeńska jest dobrym rozwiązaniem? Jakie ryzyka wiążą się z umową majątkową małżeńską? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania w naszym artykule.
Wspólnota majątkowa w małżeństwie
Jak już wspomnieliśmy, w Polsce ustawowo obowiązuje wspólnota majątkowa w małżeństwie. Wspólnota ta powstaje w momencie zawarcia małżeństwa. Warto podkreślić, że obejmuje ona wyłącznie majątek, który małżonkowie nabyli w czasie trwania małżeństwa. Są takie części składowe, które tworzą wyłącznie majątek osobisty jednej osoby. Chodzi tutaj o: majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa, majątek odziedziczony, darowizny, odszkodowania, nagrody pieniężne.
Majątek posiadany przed ślubem nie staje się przedmiotem współwłasności małżeńskiej. Zawsze pozostaje on częścią osobistego majątku małżonka. Nie ma potrzeby podpisywać intercyzy, aby go zachować w razie rozwodu. Jednak już dochody, które mogą przynosić składniki majątku osobistego małżonków (dochód firmy, dochód z wynajmu mieszkania itd.) zaliczają się do majątku wspólnego.
Czym jest intercyza przedmałżeńska?
Intercyza przedmałżeńska to często spotykane określenie umowy majątkowej małżeńskiej. Chodzi w tym przypadku o umowę, która ustali sprawy majątkowe pary zawierającej związek małżeński. Intercyza przedmałżeńska jest często podpisywana w celu wprowadzenia rozdzielności majątkowej. Jednak warto mieć świadomość, że może onanie tylko wprowadzić rozdzielność, ale także rozszerzyć lub ograniczyć ustawową wspólnotę małżeńską. Co istotne, intercyza małżeńska może być zawarta nie tylko przed ślubem, ale także w dowolnym momencie trwania związku małżeńskiego. Do zawarcia majątkowej umowy małżeńskiej potrzebna jest zgoda obu stron, umowa zawierana jest w formie aktu notarialnego.
Rodzaje intercyzy małżeńskiej
Przygotowanie umowy majątkowej małżeńskiej warto zlecić specjalistom z zakresu prawa rodzinnego. Jeśli chodzi o intercyzę małżeńską, możliwe są trzy je rodzaje:
ustanowienie rozdzielności majątkowej – to najczęstsze rozwiązanie. Każdy z małżonków sam rozporządza swoim majątkiem osobistym. Gdyby doszło do rozwodu, ten z małżonków, którego majątek okazał się mniej zyskowny w czasie trwania małżeństwa, może domagać się wyrównania od współmałżonka;
rozszerzenie wspólności majątkowej – majątek osobisty jednego z małżonków od dnia podpisania intercyzy lub od dnia ślubu staje się wspólny;
ograniczenie wspólności majątkowej – chodzi o wyłączenie niektórych składników majątku ze wspólności majątkowej. Przykładowo może chodzi
o dodatkowe dochody z umów o dzieło itd.
Intercyza małżeńska – koszty zawarcia umowy małżeńskiej majątkowej
Jaki jest aktualnie koszt intercyzy? Za samo sporządzenie dokumentu notariusz pobiera taksę w wysokości 400 zł. Do tego dochodzi podatek VAT oraz koszt wypisów. W praktyce oznacza to, że łączny koszt intercyzy przedmałżeńskiej powinien zamknąć się w 550 zł. Koszty intercyzy są wyższe, gdy umowa ta podpisywana jest już po ślubie. Dlaczego? W takim przypadku na koszty wpływa także rodzaj majątku i jego wartość. Maksymalna wysokość opłaty notarialnej może wynosić 10 000 zł. Oczywiście trzeba liczyć się też z kosztem przygotowania intercyzy, jeśli zlecimy to kancelarii prawnej.
Kiedy warto spisać intercyzę małżeńską?
Powody zawarcia małżeńskiej umowy majątkowej mogą być bardzo różne. Bywa, że małżonkowie chcą zachować niezależność finansową i jednocześnie uniknąć problematycznego podziału majątku w przypadku rozwodu. Intercyza małżeńska jest często podpisywana także w sytuacji, kiedy jeden z małżonków ma jakieś problemy finansowe. W tym przypadku intercyza chroni majątek współmałżonka, ponieważ wierzytelności mogą być ściągane wyłącznie z majątku osobistego osoby zadłużonej. Innym powodem, dla którego pary decydują się na umowę majątkową jest działalność gospodarcza obarczona wysokim ryzykiem finansowym. W takim przypadku intercyza małżeńska może chronić zgromadzony już po ślubie majątek przed egzekucją. Pamiętajmy jednak, że majątek małżonka jest chroniony tylko wtedy, gdy kontrahent został poinformowany o rozdzielności majątkowej małżonków. Obecnie przedsiębiorcy są zobowiązani do ujawniania faktu rozdzielności majątkowej w ewidencji działalności gospodarczej.
Intercyza przedmałżeńska, wprowadzająca rozdzielność majątkową, oznacza, że małżonkowie nie mogą wspólnie rozliczać podatku dochodowego. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym przywilej ten dotyczy wyłącznie par, które przez pełny rok podatkowy objęte były małżeńską wspólnością majątkową.